Từ năm 2019, Việt Nam đã chuyển giao 25 giống lúa sang Cuba để trồng khảo nghiệm tại nhiều vùng sinh thái khác nhau. Sau quá trình đánh giá nghiêm ngặt, 4 giống lúa Việt Nam (trong đó có 3 giống lúa của Viện lúa Đồng bằng Sông Cửu Long) đã được đưa vào sản xuất đại trà ở Cuba từ tháng 6/2025.
3 giống lúa của Viện lúa ĐBSCL cho năng suất cao gấp 3 lần năng suất giống lúa Cuba
Phóng viên đã có cuộc gặp, trao đổi với TS Trần Vũ Hải - Viện Lúa Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) về hành trình trồng lúa ở Cuba.
 |
| TS Trần Vũ Hải cho biết, 3 giống lúa của Viện lúa ĐBSCL đã được đưa vào sản xuất đại trà tại Cuba từ tháng 6/2025. Ảnh: H.X |
Tại đây, ông Hải cho biết, vừa trở về Việt Nam sau thời gian dài làm chuyên gia hỗ trợ nông dân Cuba trồng lúa, theo dự án hợp tác sản xuất lúa gạo giữa Việt Nam và Cuba giai đoạn 2019 - 2025.
Theo ông Hải, từ năm 2019, Việt Nam đã chuyển giao 25 giống lúa sang Cuba để trồng khảo nghiệm với nhiều vùng sinh thái khác nhau. Sau quá trình đánh giá nghiêm ngặt, 4 giống lúa của Việt Nam đã được đưa vào sản xuất đại trà từ tháng 6/2025.
4 giống lúa Việt Nam nói trên là OM8017, OM6976, OM5451 và LTH31. Trong đó, có 3 giống lúa OM8017, OM6976, OM5451 là của Viện lúa ĐBSCL.
Các giống lúa trên có năng suất cao, khả năng chống chịu sâu bệnh mạnh và thích nghi với điều kiện khí hậu bất lợi của Cuba như nắng nóng và mưa nhiều. Bên cạnh đó, chất lượng gạo của các giống lúa rất phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng nơi đây.
 |
| TS Trần Vũ Hải trao đổi kỹ thuật với nông dân Cuba bên ruộng lúa OM8017. Ảnh: TS Trần Vũ Hải cung cấp |
Ông Hải cho hay, 3 giống lúa của Viện Lúa ĐBSCL khi được trồng tại các tỉnh Matanzas, Cienfuegos và Mayabeque đạt năng suất trung bình 6,15 tấn/ha, cao gấp 3 lần năng suất lúa trung bình của giống lúa bản địa Cuba (2,12 tấn/ha - theo số liệu năm 2025 của Tập đoàn Nông nghiệp Cuba).
Năng suất lúa này khiến các hộ nông dân ngạc nhiên và vui mừng. Điều đáng quan tâm hơn nữa là các giống lúa chỉ có thời gian sinh trưởng từ 100-110 ngày, ngắn hơn đáng kể so với các giống lúa bản địa Cuba vốn thường mất 120-125 ngày để thu hoạch.
"Sự rút ngắn thời gian sản xuất lúa sẽ giúp nông dân Cuba giảm được chi phí canh tác, giảm bớt rủi ro thất thoát năng suất khi phải đối mặt với điều kiện thời tiết bất lợi.
Đồng thời tăng được số vụ gieo trồng trong năm và nâng cao hiệu quả sử dụng đất đai" - ông Hải phân tích.
Trồng lúa ở Cuba thành công, giống lúa của Viện Lúa ĐBSCL khẳng định tiềm năng to lớn của các giống lúa Việt Nam
Sự khác biệt về năng suất lẫn thời gian sinh trưởng cho thấy tiềm năng to lớn của các giống lúa Việt Nam trong việc đảm bảo an ninh lương thực cho đất nước Cuba với dân số 10 triệu người.
 |
| Ruộng lúa OM8017 tại tỉnh Matanzas, Cuba. Ảnh: TS Trần Vũ Hải cung cấp |
Để thuận lợi trong phổ biến và thương mại hóa, phía Cuba đã đặt tên mới cho các giống lúa Viện lúa ĐBSCL là OM8017, OM6976, OM5451 với tên thương mại tại Cuba lần lượt là VIBA17, VIBA76, VIBA51.
Tên gọi VIBA được ghép từ VI (Việt Nam) và BA (Cuba), mang ý nghĩa biểu trưng cho sự kết nối trong công tác chọn giống lúa mà còn là minh chứng cho tình hữu nghị truyền thống giữa hai quốc gia, sự hợp tác bền vững trong lĩnh vực nông nghiệp và nỗ lực cùng nhau hướng tới an ninh lương thực và phát triển bền vững.
Báo cáo của Viện nghiên cứu Cây có hạt Cuba tại Hội chợ trực tuyến quốc tế lần thứ 5 về đa dạng sinh học nông nghiệp và thực phẩm tổ chức trong tháng 10/2025 cho thấy, giống VIBA17 cho năng suất vụ Đông 8,28 tấn/ha và vụ Xuân 7,13 tấn/ha, giống VIBA76 cho năng suất vụ Đông 9,14 tấn/ha và vụ Xuân 7 tấn/ha, giống VIBA51 cho năng suất vụ Đông 7,18 tấn/ha và vụ Xuân 5,56 tấn/ha.
3 giống lúa VIBA17, VIBA76, VIBA51 là thành quả nghiên cứu từ Viện Lúa ĐBSCL không chỉ chứng minh khả năng thích ứng đa vùng sinh thái của các giống lúa mà còn mở ra hướng đi mới trong việc đưa các giống lúa Việt Nam ra thế giới.
"Ở nhiều vùng trồng các giống lúa Việt Nam, người dân Cuba đã chủ động lập các đội hỗ trợ thu hoạch, nấu các món ăn truyền thống mời chuyên gia Việt Nam, thậm chí có gia đình còn coi các chuyên gia như con cháu trong nhà.
Những hình ảnh về cánh đồng lúa xanh mướt giữa vùng khí hậu nhiệt đới khô hạn của Cuba trở thành biểu tượng cho sự nở hoa của tình hữu nghị Việt Nam-Cuba" - ông Hải chia sẻ.
Huỳnh Xây
