Câu chuyện của tác giả Lê Thi từ bang Ohio, nước Mỹ: ‘Tôi sinh ra từ làng, từ bùn đất, từ mồ hôi mẹ. Tôi hiểu cái nhọc nhằn của người nông dân Việt Nam khi làm lúa nước. Biết tin được mùa, giá lúa tăng, lòng mừng đến rơi nước mắt. Dù đi chân trần qua bao miền đất lạ, nhưng với tôi, đồng lúa quê hương vẫn là hình ảnh đẹp nhất’.


 Bài dự thi “Lúa gạo Việt – Nguồn cội và tương lai”

NÂNG NIU HẠT GẠO QUÊ NHÀ

LÊ THI (Bang Ohio, Mỹ)

Tôi sinh thiếu tháng, lọt lòng mẹ giữa một đêm mưa bom B52 dội xuống quê hương. Làng xóm khi ấy tan hoang, tiêu điều. Cha tôi đang ở chiến trường xa, mấy tháng liền không một dòng tin tức. Ngoại và mẹ lặng lẽ nuôi tôi bằng từng thìa nước khoai mì độn cơm. Mẹ thiếu sữa, phải xin tạm dì hàng xóm vài bữa. Nhưng rồi dì cũng đành giữ lại cho con mình, bởi nhà ai cũng khốn khó. Tôi vẫn lớn lên như cây sim rừng, cây me dại – vững chãi giữa đất trời khắc nghiệt.

Hạt gạo quê nhà đã nuôi tôi khôn lớn, in đậm mồ hôi và nước mắt của bao thế hệ. Nó không chỉ là thức ăn, mà là ký ức, là hồn cốt của cả dân tộc.

Sáng nay, tôi bước vào siêu thị Giant Eagle ở bang Ohio – một trong những chuỗi siêu thị lớn của Mỹ với hơn 200 cửa hàng và doanh thu lên tới hàng chục tỷ đô. Bất ngờ, tôi nhìn thấy bao gạo ST25 quen thuộc đang nằm ngay ngắn trên kệ. Đó là loại gạo tôi từng ăn ở quê nhà – thứ “ngọc thực” của Việt Nam. Ở đây, người Mỹ ăn bánh mì là chính, thỉnh thoảng mới dùng một vài chén cơm. Thế mà trong siêu thị lớn giữa đất nước hơn 300 triệu dân này, hạt gạo quê hương vẫn có chỗ đứng. Tôi lặng người trong giây lát, rồi tiến lại gần.

Một đôi vợ chồng người Mỹ đang đặt bao gạo ST25 vào xe đẩy. Tôi mỉm cười, lễ phép hỏi:

-Thưa quý ngài, cảm nhận của quý vị về loại gạo này như thế nào?

Cả hai cùng giơ ngón tay trỏ, gật đầu lia lịa. Người phụ nữ lớn tuổi hơn bảo:

-Tôi từng ăn gạo Thái, Ấn Độ, Brazil, nhưng gạo Việt Nam vẫn ngon nhất.

Nghe vậy, lòng tôi dâng trào một niềm vui khó tả. Tôi tự hào nói:

-Rất hân hạnh, tôi là người Việt Nam.

Họ bắt tay tôi theo kiểu Việt Nam, liên tục nói cảm ơn. Rồi người chồng hỏi:

-Bạn có thể chia sẻ thêm về loại gạo này không?

Tôi mở điện thoại, tìm hình ảnh những cánh đồng lúa bạt ngàn miền Tây, cho họ xem. Tôi kể về kỹ sư Hồ Quang Cua ở Sóc Trăng – cha đẻ của giống lúa ST25. Đây là loại gạo được công nhận là “Ngon nhất thế giới” vào năm 2019 và một lần nữa vào năm 2023. Tôi từng thấy nó ở các siêu thị như Dessertcart (UAE), Kobe Spice (Nhật Bản)… Giờ đây, thương hiệu gạo Việt đã có mặt ở hơn 150 quốc gia.

-Mỗi lần thấy một sản phẩm “Made in Vietnam” nơi đất khách, tôi lại thấy tự hào – tôi nói – Người Nhật có Honda, người Hàn có Kia, người Đức có Mercedes. Còn người Việt Nam, ta có… hạt gạo. Thứ gạo ấy có mặt trong bữa cơm thường ngày lẫn nhà hàng sang trọng. Dù giá đắt gấp đôi so với nhiều loại gạo khác – khoảng 100.000 đồng/kg – nhưng vẫn được đón nhận.

Tôi kể thêm rằng, vài tháng trước, có tin đường dây làm giả gạo ST25 bị bắt. Lúc đó tôi rất lo, vì sợ rằng sự giả dối ấy sẽ làm mất uy tín, mất niềm tin mà nông dân và đất nước đã gầy dựng.

Tôi sinh ra từ làng, từ bùn đất, từ mồ hôi mẹ. Tôi hiểu cái nhọc nhằn của người nông dân Việt Nam khi làm lúa nước. Biết tin được mùa, giá lúa tăng, lòng mừng đến rơi nước mắt. Dù đi chân trần qua bao miền đất lạ, nhưng với tôi, đồng lúa quê hương vẫn là hình ảnh đẹp nhất. Tôi nhớ những ngày theo mẹ đi cấy, hái quả sim chín, nhớ cha – người thầy đầu tiên dạy tôi đường cày trước khi dạy con chữ a, b. Nhớ cả mối tình đầu với cô thôn nữ giữa mùa gặt trăng năm ấy – rồi chia xa, để lại một ký ức buồn bã và dịu dàng.

Cây lúa là chứng nhân của bao đổi thay lịch sử. Tôi đau lòng khi nghe tin ruộng lúa nào đó bị san lấp để làm sân golf, khu công nghiệp. Xin đừng lấy mất những khoảng trời quê – nơi lưu giữ hồn đất Việt. Lúa không chỉ là cây trồng, mà là bản sắc, là hình tượng của người Việt: cần cù, chịu khó, thủy chung.

Tôi xin gửi mấy dòng thơ cho hạt gạo quê nhà, như một lời tri ân:

“Em

Có tự ngàn đời

Hồn em quyện chặt đất trời hương quê

Em theo gót mẹ đường về

Cùng cha thuở ấy chân đê sớm chiều

 

Em

Dáng ngọc yêu kiều

Trinh nguyên dẻo ngọt bao điều gửi mong

Em tô điểm lọn nắng hồng

Em là cầu nối sắc vòng thời gian

 

Qua bao vất vả gian nan

Oằn mình em nhận chẳng than trách đời

Mặc cho bão tố mưa rơi

Tình quê đất mẹ trọn đời thủy chung”./.