Chính quyền Marcos đang cân nhắc gia hạn lệnh tạm ngừng nhập khẩu gạo hiện tại đến cuối năm, do chính sách này vẫn chưa đạt hiệu quả trong việc cải thiện giá lúa (palay – lúa chưa xay xát) giữa lúc mùa thu hoạch bội thu, theo Bộ Nông nghiệp (DA).
Bộ trưởng Nông nghiệp Francisco Tiu Laurel xác nhận vào thứ Hai, ngày 29/9, rằng Tổng thống Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. đã đồng ý gia hạn lệnh tạm dừng nhập khẩu gạo 60 ngày thêm 30 ngày nữa.
Tuy nhiên, ông Tiu Laurel cho biết nhiều khả năng lệnh này sẽ tiếp tục được gia hạn thêm 30 ngày, với thời hạn chót là ngày 31/12.
Ông cho hay việc gia hạn này được các nhà xay xát và thương nhân trong nước kiến nghị từ tuần trước, sau khi giá lúa lại sụt giảm mạnh.
Trước đó, Tổng thống Marcos đã ra lệnh đình chỉ nhập khẩu gạo trong 60 ngày, bắt đầu từ ngày 1/9, nhằm cải thiện giá thu mua lúa tại ruộng.
Biện pháp tạm ngừng nhập khẩu được coi là cách để bảo vệ nông dân trước làn sóng gạo nhập khẩu giá rẻ, vốn bị cho là nguyên nhân chính khiến giá lúa sụt giảm.
Tuần trước, ông Tiu Laurel cho biết giá lúa đã phục hồi từ mức thấp ₱8/kg (8 Peso/1kg).lên khoảng ₱14/kg, thậm chí ₱17/kg ở một số khu vực trong những ngày đầu thực hiện lệnh tạm ngừng.
Nhưng khi vụ thu hoạch vào cao điểm, giá lúa đã giảm xuống còn ₱6/kg, thấp hơn nhiều so với chi phí sản xuất ₱12–₱14/kg.
Ông Tiu Laurel cho biết vụ mùa năm nay đạt kết quả tốt nhờ điều kiện thời tiết thuận lợi trong giai đoạn gieo trồng, sau khi những vụ trước bị ảnh hưởng bởi hạn hán.
“Vậy nên rõ ràng là chúng ta không cần nhập khẩu,” ông nhấn mạnh.
Nếu lệnh cấm nhập khẩu được kéo dài đến cuối năm, lượng gạo nhập khẩu vào Philippines sẽ ở mức 3,08 triệu tấn, theo số liệu cập nhật đến ngày 11/9.
Ông Tiu Laurel bổ sung rằng chuỗi bão gần đây đã làm tình hình trầm trọng hơn, vì nhiều nông dân không thể phơi sấy lúa kịp thời, khiến chất lượng giảm và giá bán cũng giảm theo.
“Điều này thực sự đáng lo ngại. Vì vậy, cuối tuần qua, Bộ Nông nghiệp, Cơ quan Lương thực Quốc gia (NFA) và cả Tổng thống đã cùng phối hợp để xử lý tình hình và hỗ trợ nông dân,” ông nói bên lề sự kiện.
Bộ trưởng cho biết chính phủ đang dự định ban hành các sắc lệnh hành pháp (EO) để đưa ra những chính sách nhằm nâng giá lúa và hỗ trợ nông dân bị ảnh hưởng.
Ông nói Tổng thống Marcos sẽ ban hành một chính sách cấm các chính quyền địa phương (LGU) và cơ quan nhà nước mua gạo nhập khẩu, thay vào đó sẽ chuyển sang mua gạo từ nông dân trong nước.
Một chính sách khác đã được thông qua về nguyên tắc là trao quyền cho NFA được mua lúa khẩn cấp, đồng thời cho phép cơ quan này thuê kho tư nhân để mở rộng năng lực lưu trữ.
Với kế hoạch khẩn cấp này, NFA – do ông Tiu Laurel làm Chủ tịch Hội đồng – sẽ thu mua lúa ướt với giá ₱17/kg.
Một chính sách dự kiến áp dụng giá sàn cho lúa cũng được xem là biện pháp bổ trợ cho kế hoạch này.
Cuối cùng, Bộ trưởng Nông nghiệp cho biết Tổng thống sẽ ban hành một sắc lệnh hành pháp nâng mức thuế nhập khẩu gạo sau khi lệnh tạm ngừng hết hiệu lực.
Ông Tiu Laurel cho biết ông đang phối hợp với Bộ trưởng Tài chính Ralph Recto và Trợ lý Đặc biệt của Tổng thống về Đầu tư và Kinh tế Frederick Go để xem xét khả năng tăng thuế từ mức 15% hiện nay.
“Họ đang tính toán các phương án 20%, 25% hoặc 35%. Hy vọng chúng ta có thể đưa ra quyết định trước khi lệnh cấm hết hạn,” ông giải thích.
Trước đó, ông Tiu Laurel từng đề xuất rằng Bộ Nông nghiệp sẵn sàng nâng thuế nhập khẩu trở lại mức 35% như trước, nhưng cần thực hiện theo lộ trình để giảm thiểu tác động đến thị trường gạo.
Tác giả: Dexter Barro II
Ngày đăng: 29/9/2025
Theo Manila Philippines
