LÊ MINH HOAN
Một câu chuyện nhỏ từ cánh đồng lớn viết theo tinh thần Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, giảm phát thải, gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL.
 | ||
| Cánh đồng của Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Bình Thành, tình Đồng Tháp | (Ảnh: Văn Thanh, baodongthap.vn) |
Chiều xuống chậm trên cánh đồng lúa Vĩnh Thạnh. Trên bờ ruộng, ông Sáu Lựu, một nông dân gắn bó mấy mươi năm với cây lúa, đứng nhìn những bông lúa đang ngậm sữa. Tay ông vịn vào chiếc cuốc đã mòn cán, mắt nhìn xa về phía dãy ruộng trồng cùng giống ST25, canh tác theo quy trình giảm phát thải, mà hợp tác xã vừa mới thống nhất với doanh nghiệp tuần rồi.
Một cánh đồng không còn cảnh mạnh ai nấy làm. Không còn chuyện người phun thuốc, người chưa gieo. Không còn ranh giới mấp mô giữa “ruộng tui” và “ruộng người ta”.
Giờ đây, là một cánh đồng chung một lịch, một giống, một tiêu chuẩn, một niềm tin.
“Làm lúa giờ đâu chỉ làm cho mình. Làm cho cả xóm, cả vùng, làm cho mớ tương lai của con cháu nữa chớ!” - ông Sáu nói vậy, rồi chậm rãi nhắc đến mấy chữ mà trước đây nghe thấy là ngán ngẩm: hợp tác xã.
Câu chuyện ngày xưa…
Thời ông còn trẻ, hợp tác xã bị xem là hình thức. Là làm chung mà ai cũng sợ mất phần. Là góp lại rồi chia, mà lòng người thì chưa sẵn sàng để tin. Nhưng giờ đây, khi cái nắng hạn tràn vào tận bờ ruộng, khi đơn hàng xuất khẩu đòi hỏi truy xuất nguồn gốc, giảm carbon, thì bà con mới hiểu: “Nếu không cùng nhau, sẽ không ai đủ sức đi xa”.
Hợp tác xã giờ không còn là “tổ chức”, mà là nơi bắt đầu của sự đồng lòng.
Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, giảm phát thải, tăng trưởng xanh… nghe thì to tát. Nhưng thật ra bắt đầu từ cách mỗi nông dân nhìn ra khỏi ranh ruộng nhà mình.
• Là khi họp xóm, cùng bàn với cán bộ HTX chuyện lịch thời vụ, giá vật tư, ký kết với doanh nghiệp.
• Là khi có người trẻ phụ trách ghi chép nhật ký đồng ruộng bằng điện thoại, rồi gửi lên hệ thống.
• Là khi chị Tư bán cơm nói: “Mấy chú làm lúa sạch, tui cũng mừng, bán cho người ta ăn mà không lo”.
Hợp tác xã , giờ đây là nơi kết nối bà con thành một “hệ sinh thái ngành hàng lúa gạo”, chứ không chỉ còn là “nơi tiêu thụ phân bón” như trước kia.
Nơi có cán bộ biết tính toán giá thành.
Nơi có nông dân bắt đầu hiểu chữ “chuỗi giá trị”.
Nơi có doanh nghiệp dám đầu tư từ đầu vụ chứ không chỉ thu mua cuối mùa.
Bài học từ những người thợ dệt ở Rochdale
Có một ngôi làng nhỏ bên bờ sông Roch, nước Anh, nơi mà hơn 180 năm trước, những người thợ dệt nghèo đã nhóm lên một tia sáng nhỏ trong lòng bóng tối của thời đại công nghiệp. Không phải bằng bạo lực. Không phải bằng khẩu hiệu. Mà bằng một hành động đơn sơ, chân thành - cùng nhau lập nên một cửa hàng tạp hóa nhỏ.
Họ chỉ là những người thợ tay chai, túi rỗng. Bị ép giá, bị chủ xưởng thờ ơ, bị các cửa hàng bán lương thực trộn bột phấn vào bột mì, rút bớt cân đường, đổi hàng hóa kém chất lượng. Họ không đủ sức mạnh để thay đổi cả hệ thống, nhưng họ đủ lòng tin để thay đổi cách sống của chính mình.
Vậy là 28 người đàn ông, mỗi người góp một phần nhỏ, cùng lập nên “Hội những người công bằng Rochdale” năm 1844. Không phải để làm giàu. Mà để giữ lại phẩm giá của người lao động. Họ mở một cửa hàng nhỏ bán đường, bơ, yến mạch, nến, nhưng bán đúng giá, cân đúng lạng, và chia lợi nhuận cho tất cả các thành viên.
Ngày nay, người ta gọi đó là hợp tác xã.
Hợp tác xã không bắt đầu bằng tiền, mà bắt đầu bằng niềm tin.
Không phải góp gạo nấu cơm chung, mà là góp trách nhiệm để cùng nấu một giấc mơ lớn hơn.
Một triệu héc-ta lúa không phải là chuyện của diện tích.
Mà là một triệu lần bà con nắm tay nhau mà không buông ra khi gặp khó.
Mỗi hợp tác xã là một tế bào của niềm tin.
Mỗi cánh đồng cùng chuẩn xanh là một bước tiến vào tương lai.
Có người hỏi: “Làm sao để Đồng bằng sông Cửu Long không chỉ là vựa lúa, mà là thương hiệu lúa gạo bền vững của thế giới?”.
Xin thưa: bắt đầu bằng một hợp tác xã vững, một cánh đồng mẫu, một niềm tin mới.
Bắt đầu từ hôm nay, từ mỗi nông dân biết tin nhau, tin vào chính mình, và tin rằng làm lúa sạch không chỉ vì bán giá cao, mà còn để giữ lại một vùng đất sống cho con cháu mai sau.
Giữ chặt tay nhau giữa cánh đồng trổ đòng
Lúa thì ngậm sữa.
Niềm tin thì đã chắc hạt.
Từ đó, gạo Việt mới đủ sức thơm xa…
Không chỉ thơm trong bữa cơm, mà thơm cả trong cách ta chung sống, làm ăn, và dựng xây tương lai.
Thịnh vượng khởi đầu từ người trồng lúa!
Thịnh vượng khi những người trồng lúa biết tin vào chính mình, và biết tim nhau, tự nguyện xây một ngôi nhà chung mang tên “HTX nông dân trồng lúa giảm phát thải”!
---oOo---
Lê Minh Hoan
Gửi tặng VIETRISA và bà con nông dân tham gia Đề án 1 triệu ha vùng chuyên canh lúa chất lượng cao, giảm phát thải, gắn với tăng trưởng xanh.
21/6/2025
