Gieo một hạt tử tế giữa cánh đồng doanh nghiệp

Có lần, bước vào một nhà máy chế biến nông sản giữa mùa thu hoạch. Giữa âm thanh của dây chuyền đang chuyển động, mùi hương nông sản quyện trong gió, nhìn trên tường treo bức ảnh lớn, đôi bàn tay rám nắng của một người nông dân đang nâng niu những hạt giống đầu mùa.

Không có ánh đèn sân khấu nào ở đó, không có danh xưng, không có huân chương, chỉ có ánh sáng dịu dàng của niềm tin: mọi điều tốt đẹp đều bắt đầu từ một bàn tay biết gieo. Chợt ngẫm nghĩ, có lẽ trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp cũng bắt đầu từ đó, một bàn tay biết gieo, chứ không phải một bàn tay chỉ biết tính.

Trách nhiệm - không phải là cho đi, mà là cùng đi

Chúng ta hay nói “doanh nghiệp có trách nhiệm xã hội”, nghe qua tưởng như là một nghĩa vụ. Nhưng thật ra, đó là một tình cảm, còn hơn nữa, đó là sự tử tế đã có sẵn trong mỗi người. Là khi doanh nghiệp hiểu rằng, mình không thể lớn lên một mình giữa một xã hội còn nhiều lo toan. Là khi chủ doanh nghiệp biết cúi xuống, bắt tay với người nông dân, người công nhân, người thu hoạch, để cùng họ đi trên một con đường dài, chứ không phải đứng trên cao mà chỉ đạo.

Có lần nghe một doanh nhân tâm sự: “Tôi không làm từ thiện, tôi chỉ muốn làm điều thiện”. Một câu nói tưởng đơn giản mà chứa cả triết lý sống. Bởi làm điều thiện không phải để ghi danh, mà để giữ lòng mình trong trẻo giữa những toan tính hàng ngày.

Khi lợi nhuận biết cúi đầu trước con người

Doanh nghiệp sinh ra là để tạo ra của cải. Nhưng của cải vật chất chỉ thật sự có ý nghĩa khi nó làm giàu thêm giá trị tinh thần của xã hội. Một đồng lợi nhuận có thể được tính bằng công thức tài chính, nhưng giá trị thật của nó được đo bằng nụ cười của người lao động, sự tin cậy của khách hàng, sự bền vững của môi trường.

Người ta có thể gọi đó là “phát triển bền vững”, nhưng có người lại thích gọi là “phát triển có lương tâm”. Lương tâm của người làm ra sản phẩm, của người quản trị con người, của người dám nói rằng: “Tôi không bán thứ mình không tin”.

Trong nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp giống như cây xanh giữa khu công nghiệp. Cây càng cao, rễ càng phải bám sâu. Mà rễ của doanh nghiệp chính là sự tử tế, thứ tài sản không ghi trong sổ sách, nhưng quyết định giá trị thật của thương hiệu.

Khi doanh nghiệp cũng biết lắng nghe đất và người

Một doanh nghiệp nông nghiệp, lâm nghiệp, chăn nuôi hay thủy sản, dù hiện đại đến đâu, cũng phải bắt đầu từ đất, nước và người. Nếu không biết lắng nghe những điều ấy, sẽ chẳng có công nghệ nào cứu nổi mùa vụ, và cũng khó có thương hiệu nào tồn tại lâu.

Đất mệt, cây úa, nước đục, đó là dấu hiệu tự nhiên phản chiếu lại những gì con người đã làm với môi trường.

Người mệt, lòng nguội, niềm tin vơi, đó là dấu hiệu xã hội phản chiếu lại những gì doanh nghiệp đã làm với cộng đồng.

Có những doanh nghiệp biết dừng lại đúng lúc, không phải vì sợ luật, mà vì sợ mất lòng đất và mất lòng người. Họ hiểu rằng phát triển thật sự không phải là chiếm lĩnh thêm bao nhiêu thị phần, mà là giữ lại bao nhiêu niềm tin.

Gieo một hạt thiện - gặt một mùa tin

Vẫn có niềm tin rằng trong mỗi doanh nhân chân chính đều có một người nông dân ẩn sâu bên trong. Người nông dân biết gieo, biết chờ, biết tin. Và doanh nhân cũng vậy, phải biết gieo niềm tin, biết chờ thành quả, biết tin vào điều thiện.

Có người cười mỉm: “Làm kinh doanh mà nói đến tử tế, nghe có vẻ… xa xỉ quá”. Chợt mỉm cười. Xa xỉ hay không, tùy cách ta nhìn đời. Một cái bắt tay trung thực, một hợp đồng công bằng, một sản phẩm không gian dối, những điều ấy tưởng nhỏ, nhưng chính là vàng thật trong kho báu tinh thần của doanh nghiệp.

Khi doanh nghiệp biết gieo lại niềm tin vào cuộc sống

Từng được gặp những doanh nghiệp lặng lẽ đầu tư xử lý nước thải trước khi ai bắt buộc, những nhà máy dành một phần lợi nhuận để mở lớp học nghề cho con em nông dân, một doanh nhân kế hoạch hỗ trợ người trẻ khởi nghiệp, những người chủ xưởng âm thầm lo cho công nhân khi mùa bão đến.

Họ không nói về “trách nhiệm xã hội” trên sân khấu, nhưng lại sống với nó mỗi ngày, bằng tấm lòng tử tế và tình yêu con người thật. Đó chính là tinh thần nhân văn mà tôi tin rằng doanh nghiệp cũng là một mảnh ruộng, và người gieo trồng trên đó không chỉ gieo cây, mà gieo niềm tin, gieo hy vọng, gieo những điều tốt đẹp cho đời.

Muốn trồng cây phải giữ đất, muốn làm kinh doanh phải giữ lòng người. Khi hiểu điều đó, doanh nghiệp không chỉ thành công, mà trở thành một phần của hạnh phúc chung.

Người đi gieo hạnh phúc cho người khác rồi sẽ gặt được hạnh phúc cho mình. Hạnh phúc có khi đơn giản chỉ là khi nửa đêm chợt thức giấc tự hào mình hôm nay đã làm một điều thiện.

Lê Minh Hoan