Gạo Việt Nam đã tạo ra sân chơi riêng ở nhiều thị trường quan trọng là Philippines hay Trung Quốc; với đề án 1 triệu ha có thể tiếp tục phát triển ở các thị trường cao cấp hơn như Nhật Bản, Hàn Quốc…
Ấn Độ tiếp tục xả kho, thị trường gạo sẽ ra sao?
Theo báo chí quốc tế, ngày 31.7, chính phủ Ấn Độ thông báo "xả kho gạo dự trữ" với số lượng đến 20 triệu tấn. Trong số này có 2,5 triệu tấn gạo 25%, 5 triệu tấn gạo 10% tấm; bán cho các bên tư nhân và hợp tác xã thông qua đấu giá điện tử. Ngoài ra có 3,6 triệu tấn sẽ được bán cho các tiểu bang với giá chỉ 257 USD/tấn và 5,2 triệu tấn cho các nhà máy chưng cất ethanol.
Phản ứng trước thông báo này, vào đầu tháng 8 các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan đã hạ giá chào hàng khoảng 10 - 15 USD so với tuần trước đó. Không chỉ Thái Lan mà giá gạo Pakistan và Ấn Độ cũng giảm. Việc này gây áp lực lên thị trường nói chung, các nước phải giảm giá gạo để tăng sức cạnh tranh.
 |
| Xuất khẩu gạo của VN “cầm chắc” vị trí thứ 2 thế giới trong bối cảnh dư cung. ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH |
Tuy nhiên, đầu tuần này giá gạo VN xuất khẩu các loại tăng bình quân 10 USD/tấn so với cuối tuần trước. Cụ thể, gạo thơm các loại dao động 510 - 517 USD/tấn. Các doanh nghiệp cho biết, giá gạo VN ngược chiều thế giới do các nhà nhập khẩu Philippines chạy đua gom hàng trước thời điểm 1.9 - thời điểm tạm ngưng nhập khẩu 60 ngày. Nhu cầu nhập khẩu gạo của quốc gia này có thể tiếp tục gia tăng trong giai đoạn nước rút sắp tới.
Ông Bùi Bá Bổng, Chủ tịch Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo VN (VIETRISA)
Ông Phạm Thái Bình, Chủ tịch HĐQT Công ty CP nông nghiệp công nghệ cao Trung An (Cần Thơ), phân tích: Từ cuối năm 2024 nguồn cung liên tục tăng và hệ quả là giá gạo thế giới cũng như VN liên tục giảm. Với những diễn biến mới đặc biệt từ Ấn Độ thì khả năng là giá gạo sẽ còn giảm thêm, trong trung hạn sẽ khó tăng trở lại như mức cao trước đây. Tuy nhiên, về lâu dài thì chưa thể nói trước vì nông nghiệp luôn phụ thuộc nhiều vào thời tiết và hiện nay tình trạng biến đổi khí hậu làm cho thời tiết rất bất thường.
"Việt Nam có lợi thế "chắc chân" ở thị trường tiêu thụ lớn nhất thế giới là Philippines và cả châu Phi, Trung Quốc. Philippines họ chỉ tạm thời ngưng nhập 60 ngày chứ không phải là đóng cửa hoàn toàn. Trong tháng 8 này, vụ hè thu ở ĐBSCL cũng sắp kết thúc nên chúng ta không có áp lực tồn kho. Đến vụ thu đông hay còn gọi là vụ 3, sản lượng thường chỉ khoảng 50 - 60% so với vụ chính (đông xuân). Do vậy, từ nay đến cuối năm chúng ta hoàn toàn không có áp lực trong việc giải quyết tồn kho cho hiện tại và vụ thu hoạch cuối năm", ông Bình lý giải sự vững vàng của gạo Việt.
Theo ông Bình, việc Ấn Độ xả kho không quá lo vì sản phẩm của họ không cùng phân khúc với gạo VN. Dù vậy khi nguồn cung dồi dào sẽ kéo giá gạo giảm dần và hình thành mặt bằng giá mới thấp hơn.
 |
| VN tạo ra sân chơi riêng trên thị trường lúa gạo thế giới. ẢNH: CÔNG HÂN |
 |
| Gạo phát thải thấp của VN mở ra cơ hội xâm nhập vào các thị trường cao cấp. ẢNH: CÔNG HÂN |
Gạo Việt Nam có "sân chơi riêng"
Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực VN (VFA), thừa nhận bối cảnh chung của thị trường thế giới đang dư cung. Nước xuất khẩu gạo thứ 2 thế giới nhiều năm qua là Thái Lan hiện vẫn gặp rất nhiều khó khăn, lượng thấp hơn cùng kỳ 30%. Nhưng đến thời điểm này lượng xuất khẩu chúng ta vẫn tăng, đạt trên 5,5 triệu tấn.
"Gạo VN vẫn cung không đủ cầu do xây dựng được thị trường riêng với các dòng gạo ĐT, OM và đặc biệt là ST. Dự báo cả năm 2025 sẽ đạt ít nhất 8 triệu tấn và là lần đầu tiên chiếm vị trí thứ 2 thế giới. Giá gạo xuất khẩu bình quân của VN là 514 USD/tấn dù giảm so với các năm gần đây nhưng vẫn cao hơn so với các nước", ông Nam khẳng định.
Ông Nam thông tin thêm, xuất khẩu gạo sang các nước châu Phi tính đến hết tháng 6 đã đạt trên 1 triệu tấn. Hiện tại họ vẫn tiếp tục mua trong khi vào thời điểm này những năm trước họ đã dừng mua. Tuy nhiên, thị trường này vẫn có những rủi ro về nhu cầu và phương thức thanh toán.
"Để phát triển bền vững ngành hàng lúa gạo, cần đẩy mạnh xuất khẩu vào các thị trường có giá trị và độ ổn định cao như Nhật Bản, Hàn Quốc, EU… và để hạt gạo xâm nhập vào thị trường này cần phải có sự vào cuộc ở cấp Chính phủ. Cơ sở để chúng ta tự tin đột phá vào các thị trường này là hiện tại chúng ta đã xây dựng vùng chuyên canh lớn, chất lượng cao bằng đề án 1 triệu ha", người đứng đầu VFA đề xuất.
Ông Bùi Bá Bổng, Chủ tịch Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo VN (VIETRISA), nhấn mạnh: Đề án 1 triệu ha là chương trình "siêu vùng nguyên liệu" đang được triển khai hiệu quả. Đề án này nhằm để tiếp cận các thị trường xuất khẩu có giá trị cao nhờ vùng nguyên liệu phải bảo đảm chất lượng tốt. Bên cạnh đó là giá thành sản xuất thấp nhằm mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp và người dân.
Nông sản hướng đến mục tiêu 100 tỉ USD
Ngày 12.8, tại TP.HCM, Bộ NN-MT tổ chức hội nghị "Thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản năm 2025". Phát biểu tại hội nghị, bà Nguyễn Minh Hằng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, cho biết từ nay đến cuối năm, hoạt động xuất khẩu nông lâm thủy sản sẽ còn nhiều thách thức. Trong bối cảnh các nước đẩy mạnh đa dạng hóa chuỗi cung ứng, đòi hỏi chúng ta phải nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng để có giải pháp phù hợp.
Trong thời gian vừa qua chỉ số giá lương thực có xu hướng tăng, nhưng riêng giá gạo lại giảm và dự kiến tiếp tục ở mức thấp trong 1 - 2 năm tới. Nhiều quốc gia có thể áp dụng chính sách hạn chế xuất khẩu hoặc áp hạn ngạch đột ngột khiến thị trường biến động khó lường. Do vậy, cần đa dạng hóa thị trường bên cạnh việc khai thác một cách hiệu quả các thị trường hiện tại. Bên cạnh đó, xây dựng các giải pháp thích ứng với chính sách thuế đối ứng.
Quyền Bộ trưởng Bộ NN-MT, ông Trần Đức Thắng nhấn mạnh: "Dù khó khăn thách thức rất lớn trong 5 tháng cuối năm nhưng chúng ta quyết tâm đạt tăng trưởng toàn ngành trên 4% với kim ngạch trên 65 tỉ USD, phấn đấu 70 tỉ USD. Trong những năm tới, ngành nông nghiệp phải hướng tới mục tiêu tăng trưởng 100 tỉ USD để phù hợp với mục tiêu tăng trưởng chung của đất nước trong giai đoạn mới 2026 - 2030".
"Để ngành nông nghiệp phát triển nhanh và bền vững, trong tháng 10 tới, Bộ sẽ trình Quốc hội dự luật sửa 15 luật; từ năm 2026, sẽ sửa đổi toàn diện 17 văn bản pháp luật để thích ứng tình hình mới. Đây sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng giải đáp, hướng dẫn kịp thời những khó khăn của người dân, doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng; hoàn thiện tiêu chuẩn, quy chuẩn trong sản xuất nông nghiệp".
