LÊ MINH HOAN

Trong mỗi dịp gặp gỡ “trên bàn ăn”, trong các cuộc họp, hãy cùng nhau tìm những sáng kiến, giải pháp nâng chất lượng và hình ảnh hạt gạo Việt, gia tăng thu nhập cho nông dân và lan toả thương hiệu quốc gia.

Chiều muộn, trong một quán cơm nhỏ nơi vùng ven Đồng Tháp, tình cờ gặp lại một người bạn cũ, anh Sáu Tâm, một một người nông dân trung niên từng đứng ra tổ chức hội quán nông dân đầu tiên trồng lúa theo hướng hữu cơ ở Tam Nông. Sau vài câu chuyện vu vơ, ông ngập ngừng rút từ túi áo ra một cuốn sách cũ, bìa đã sờn mép, nói: “Hồi con tôi học đại học ở Sài Gòn, nó gửi về cho tui cuốn này. Tên nghe cũng lạ: Đừng bao giờ đi ăn một mình…”.

Thật vui và cười thầm. Một nông dân giữ sách như báu vật, một người cha gìn giữ món quà tri thức từ con trai, và một câu chuyện về hạt gạo Việt bắt đầu từ bữa cơm đơn sơ giữa bạn bè. Cái tên sách ấy, tưởng như xa lạ với đồng ruộng, lại chính là lời gợi nhắc cho cả những người làm nông nghiệp: chớ nên đi một mình trên hành trình phát triển ngành hàng.

Cây lúa không lớn lên một mình, hạt gạo không thể vươn xa một cách đơn độc

Lâu nay, trong ngành hàng lúa gạo, không ít doanh nghiệp tự mình thương thảo đơn hàng, tự mình tìm vùng nguyên liệu, tự mình lo kiểm định, đóng gói, vận chuyển. Còn nông dân thì quen với chuyện “trồng rồi mới tính chuyện bán”, mạnh ai nấy làm, mỗi mùa vụ là một canh bạc. Trong bối cảnh đó, sự ra đời của Hiệp hội ngành hàng lúa gạo Việt Nam (VIETRISA) như một nỗ lực tập hợp những người cùng chí hướng: cùng trăn trở, cùng chia sẻ, cùng làm nên giá trị mới cho hạt gạo Việt Nam.

Tư duy từ cuốn sách Đừng bao giờ đi ăn một mình không chỉ dành cho thương trường phố thị, mà rất cần được áp dụng vào ngành nông nghiệp, đặc biệt là ngành hàng lúa gạo, nơi đã đến lúc cần chuyển từ “sản xuất cá thể” sang “liên kết cộng sinh”, từ “bán lúa” sang “xây dựng hệ sinh thái giá trị”.

Cho đi trước - mối liên kết bền chặt nhất trong ngành hàng

Tác giả Keith Ferrazzi đã nhấn mạnh: “Nếu muốn có mối quan hệ bền lâu, hãy cho đi trước”. Trong ngành gạo, đó là khi doanh nghiệp đồng hành cùng nông dân từ khâu giống, canh tác đến bao tiêu, chứ không chỉ chờ mua lúc thu hoạch. Là khi các hội viên trong VIETRISA chia sẻ thông tin thị trường, kinh nghiệm chế biến, đối tác nhập khẩu, thay vì giữ riêng cho mình.

Bữa cơm tập thể của ngành gạo sẽ không ấm cúng nếu ai cũng mang theo chiếc lon riêng. Nhưng nếu biết cùng nhau dọn mâm, san sẻ gia vị, mời gọi bạn mới, thì không chỉ no bụng, mà còn ấm lòng.

Mỗi bữa ăn là một cơ hội xây dựng hệ sinh thái ngành

Cái hay của “đi ăn cùng nhau” không nằm ở món ăn, mà nằm ở câu chuyện được kể trên bàn ăn. Cũng vậy, mỗi cuộc họp, hội thảo, phiên giao dịch hay triển lãm quốc tế mà VIETRISA tổ chức là một cơ hội để người trong ngành ngồi lại, chia sẻ, hình thành niềm tin và kiến tạo chiến lược chung.

Không ai hiểu thị trường Nhật Bản bằng doanh nghiệp từng xuất khẩu sang đó. Không ai nắm kỹ vùng nguyên liệu bằng nông dân tại chỗ. Không ai nắm rõ tiêu chuẩn chất lượng bằng chuyên gia. Nếu không có một bàn tròn để cùng ăn - cùng nói - cùng làm, thì mãi mãi, ngành hàng gạo vẫn chỉ là tập hợp rời rạc của những mắt xích lỏng lẻo.

Tái định nghĩa “ăn cùng” trong ngành hàng lúa gạo

“Ăn cùng” không phải là ngồi bên nhau chia cơm, mà là cùng chia sẻ cơ hội, trách nhiệm và thành quả. Đó là khi một doanh nghiệp tìm được hợp đồng lớn, sẵn sàng chia lại cơ hội cho những doanh nghiệp nhỏ hơn trong vùng. Là khi một đơn vị có kênh phân phối tốt giúp kết nối sản phẩm từ các hợp tác xã còn non trẻ. Là khi mỗi hội viên của VIETRISA không chỉ lo đơn hàng cho mình, mà góp phần dựng xây vị thế hạt gạo Việt trên trường quốc tế.

Gạo Việt - nếu muốn vươn xa, hãy cùng đi, đừng đi một mình

Bài học từ cuốn sách ấy, qua lời kể của một người nông dân, lại vang vọng giữa cánh đồng lúa xanh rì: “Muốn đi nhanh thì đi một mình. Muốn đi xa thì đi cùng nhau”.

Hiệp hội ngành hàng lúa gạo VIETRISA không chỉ là nơi kết nối doanh nghiệp, mà còn là bàn ăn chung của ngành hàng, nơi người ta không còn ngại ngần chia sẻ, không còn giấu giếm kinh nghiệm, không còn sợ mất lợi thế - vì hiểu rằng giá trị thật sự chỉ đến khi cùng lớn lên, không phải giành phần nhau trong một chiếc bánh nhỏ.

Hạt gạo chỉ thực sự chín vàng khi thấm mồ hôi của cộng đồng. Và ngành hàng chỉ thực sự mạnh khi những người làm ra hạt gạo biết cùng ăn, cùng nghĩ và cùng hành động.

VIETRISA - Hãy cùng kiến tạo và chia sẻ giá trị ngành hàng lúa gạo - nơi mỗi thành viên không chỉ nghĩ riêng cho mình, mà cùng kiến tạo và chia sẻ giá trị. Trong mỗi dịp gặp gỡ “trên bàn ăn”, trong các cuộc họp, hãy cùng nhau tìm những sáng kiến, giải pháp nâng chất lượng và hình ảnh hạt gạo Việt, gia tăng thu nhập cho nông dân và lan toả thương hiệu quốc gia.

Lê Minh Hoan